Ο Τουρισμός αλλάζει – όπως και η ζωή μας

Εδώ και αρκετά χρόνια μπήκε στη ζωή μας η “βιωσιμότητα” και το Περιβάλλον και άρχισαν πολύ δειλά οι συζητήσεις για τους Βιώσιμους Προορισμούς. Σταδιακά μάλιστα έγινε και κάποια συζήτηση για Overtourism (“υπερ-τουρισμός”) και τη Φέρουσα Ικανότητα των προορισμών. Πολύ λίγοι ασχολήθηκαν με αυτά, μέχρι που κάποια στιγμή αν και οι αριθμοί απογειώθηκαν, η κερδοφορία άρχισε να πέφτει, γιατί οι επενδύσεις έγιναν πολλές και οι Tour Operators κυρίαρχοι. Κάποιοι άρχισαν να επιζητούν ένα “άλλο τουριστικό μοντέλο” το οποίο όμως δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν.

Όλοι όμως αρχίσαμε να θέλουμε πλέον “λιγότερους αλλά καλύτερους πελάτες”.

Και ήρθε ο κορωνοϊός.

Ο οποίος ξαφνικά μας “έλυσε” το θέμα του “υπερτουρισμού”, γιατί τα ταξίδια σταμάτησαν. Εντελώς. Γιατί ήρθαν τα lockdown, σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Τα οποία lockdown δεν σταμάτησαν μόνο τα ταξίδια αλλά και την διασκέδαση μας. Ακόμη και πολλές απλές καθημερινές δραστηριότητες.

Οι λίγοι τουρίστες που ταξίδεψαν, ήθελαν πρώτα και απαραίτητα: Ασφάλεια και μέτρα προστασίας, υγειονομικά πρωτόκολλα και λιγότερο “στρίμωγμα”. Οι περισσότεροι δεν επιζητούν χώρους μαζικής διασκέδασης, ανοικτά parties κλπ.  Επιθυμούν να επισκεφτούν προορισμούς και να ζήσουν εμπειρίες, αλλά συμπεριφέρονται πλέον “αλλιώς”.

Ίσως λοιπόν αυτό είναι που πρέπει να παρατηρήσουμε στην εποχή του κορωνοϊού: καμία άλλη παράμετρος στο πρόσφατο παρελθόν, οικονομική, υγειονομική ή άλλη, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο, δεν επηρέασε την καθημερινότητά μας τόσο πολύ, όσο επηρέασε συγχρόνως άμεσα και έναν ολόκληρο κλάδο – και αυτός είναι ο τουριστικός, μαζί βέβαια με την εστίαση, που όμως, στις τουριστικές περιοχές, αντιμετωπίζονται ενιαία. Και αυτή η ταύτιση, η βαθιά διασύνδεση αλλά και αλληλεξάρτηση του τουρισμού με όλες τις σημαντικές δραστηριότητες γύρω μας, είναι πιο εμφανής στις “τουριστικές περιοχές”, όπως είναι σχεδόν όλη η Ελλάδα.

Αυτή η ταύτιση τουρισμού-κορωνοϊού ίσως να πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε μερικά πρακτικά θέματα: Πώς θα βρούμε και πως πρέπει να χειριστούμε τους επισκέπτες, με τους διάφορους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί; Υπάρχουν εργαλεία και τεχνικές που ένα ξενοδοχείο ή ένας προορισμός μπορεί να εφαρμόσει για να εμπνεύσει τους επισκέπτες του; Πόσο επηρεάζεται η καθημερινότητά από τα υγειονομικά πρωτόκολλα; Πρέπει κανείς να εκπαιδεύσει το προσωπικό του στην διαχείριση της ανησυχίας των επισκεπτών;

Ο τουρισμός άλλαξε και θα συνεχίζει να αλλάζει, προς μια νέα κατεύθυνση, η οποία θα εξαρτηθεί και από πολλές άλλες παραμέτρους: πότε θα έχουμε εμβόλια, τι θα γίνει με τις αεροπορικές εταιρίες, αν θα τα καταφέρουν οι tour operators, πόσοι ξενοδόχοι θα καταφέρουν να προσαρμοστούν κλπ.

Αρκετές λύσεις σε θέματα που μοιάζουν άλυτα, μπορούν να προκύψουν από την καθημερινότητά μας και τα οποία θα δούμε μαζί το επόμενο διάστημα. Για παράδειγμα οι digital δράσεις: όπως ακριβώς η κοινωνία, για λόγους αυτοπροστασίας, προωθεί επίσημα ή όχι τις αγορές ακόμη και τροφίμων μέσω e-shop, είναι βέβαιο ότι το ίδιο θα συμβεί και στον τουρισμό και οι τουρίστες θα βασίζονται στο internet όλο και περισσότερο για να οργανώνουν τα ταξίδια τους. Η διατροφή επίσης θα παίξει ρόλο: όπως ακριβώς οι διατροφολόγοι μας ενημερώνουν διαρκώς για τη σημασία της στη λειτουργία του ανοσοποιητικού και άρα, στην ενδυνάμωση ενάντια σε ασθένειες, έτσι και το φαγητό στα ξενοδοχεία θα έχει ένα αναβαθμισμένο ρόλο, ακόμη και ως μέσο διάκρισης ενός ολόκληρου προορισμού που έχει να προσφέρει μια διατροφική παράδοση. Το ίδιο με την τεχνολογία: οι ανέπαφες κάρτες πληρωμών έχουν γίνει “must” στη ζωή μας, όπως ακριβώς οι λύσεις “μη-επαφής” κερδίζουν συνεχώς έδαφος στα ξενοδοχεία, από την reception έως το δωμάτιο. Για τη λειτουργία των εστιατορίων δεν χρειάζονται καν αναλογίες: η αγωνία του εστιατορίου που θέλουμε να πηγαίνουμε κάθε Σάββατο βράδυ στην Κηφισιά, είναι σχεδόν ίδια με αυτή σε ένα ξενοδοχειακό εστιατόριο στη Χερσόνησο ή τη Ρόδο.

Τουρισμός και Καθημερινότητα θα πάνε χέρι-χέρι για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα.

Ας το εκμεταλλευτούμε να μάθουμε όλοι κάτι από αυτό. Ίσως και να βρούμε κάποιες διεξόδους σε άγνωστα προβλήματα, αφού πλέον “ο πελάτης είμαστε εμείς”.

Δημήτρης Η. Βασιλείου, BEng,MSc

Επιχειρησιακός Ερευνητής, ιδιοκτήτης της εταιρίας τροφίμων και γαστροτουρισμού “Authentic Greece”, συνεργάτης του έργου της ΠΟΞ “Τοπικά & Επώνυμα” και συνιδρυτής της ερευνητικής ομάδας Ασφαλών Τουριστικών Προορισμών “FLATOD-19”